Đại dịch COVID-19 không chỉ làm xáo trộn cuộc sống của con người, tác động trực tiếp đến sức khỏe thể chất và tinh thần mà còn ảnh hưởng đến con đường sự nghiệp của thế hệ trẻ. Chính những biến động của xã hội đã buộc họ thay đổi cách lựa chọn nghề nghiệp cho mình.
Đứng trước những thách thức đó, Gen Z đã có những thay đổi như thế nào để thích nghi với thời đại và lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với bản thân?
I. NHỮNG BIẾN ĐỘNG THỜI ĐẠI ĐÃ ĐỊNH HÌNH MỘT THẾ HỆ KHÁC BIỆT
Gen Z là những người được sinh ra từ khoảng giữa năm 1990 đến đầu năm 2010. Là một thế hệ trưởng thành trong bối cảnh xã hội đầy biến động, chứng kiến sự kiện 11/9, chiến tranh Iraq, Đại Suy Thoái năm 2007, tình trạng phân cực chính trị trên thế giới và hiện tại là khủng hoảng toàn cầu do đại dịch COVID-19, có thể hiểu được vì sao thế hệ này lại cảm thấy lo lắng khi đứng trước một thế giới đang dần sụp đổ mà họ được thừa hưởng.
Theo cuộc khảo sát của Wunderman Thompson vào 10/2020, 83% Gen Z ở Mỹ nhận thấy thế hệ của họ đang phải gánh chịu rất nhiều áp lực và 69% cảm thấy mơ hồ về tương lai do hậu quả của dịch COVID-19. Thế nhưng, bất chấp những mối lo ngại đó, Gen Z vẫn là một thế hệ trẻ trung đầy hi vọng, với 75% tin rằng họ chính là người sẽ thay đổi thế giới.
Trong một bài phát biểu gửi tới thế hệ tốt nghiệp năm 2020, cựu tổng thống Barack Obama đã nói rằng: “Thế giới trước kia vẫn còn nhiều hạn chế và bạn không cần phải cố gắng chấp nhận điều đó. Bạn có đủ khả năng để tạo ra những thay đổi lớn, đưa thế giới trở về quỹ đạo vốn có của nó”. Đại dịch này là cơ hội để giải quyết triệt để những vấn đề trong xã hội.
Với một niềm tin mãnh liệt, thái độ lạc quan và thực tế, Gen Z kiên quyết tin rằng thế giới trong tương lai sẽ trở nên tốt đẹp hơn nếu chúng ta cùng nhau cố gắng. Những khó khăn, thách thức không khiến họ nản lòng mà còn định hình nên một thế hệ mới với những đặc trưng khác biệt về quan điểm nghề nghiệp, cộng đồng, bản sắc cá nhân, chủ nghĩa tích cực và thương hiệu.
1. GEN Z VÀ QUAN ĐIỂM NGHỀ NGHIỆP
Theo Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ, tỷ lệ thất nghiệp của giới trẻ ở mức cao nhất là lúc đỉnh điểm dịch bệnh vào tháng Tư, lên đến 31,9%. Nền kinh tế bị suy thoái khiến cho nhiều bạn trẻ gặp khó khăn trong việc định hướng nghề nghiệp và giờ đây họ phải học cách thích nghi nhanh chóng với điều đó.
Đã có nhiều dấu hiệu cho thấy Gen Z đang hướng tới những nghề nghiệp có tính ổn định và có xu hướng chọn làm việc trong cơ quan chính phủ, cũng như trong lĩnh vực y tế và khoa học. Chính thế hệ này đã thay đổi thước đo thành công truyền thống, quan điểm cần phải có danh tiếng và tài sản được thay thế bằng những giá trị đạo đức. Họ ngày càng quan tâm đến việc đóng góp công sức cải thiện xã hội, làm những điều có ý nghĩa hơn là kiếm được nhiều tiền.
2. GEN Z VÀ BẢN SẮC CÁ NHÂN
Thông thường, Gen Z sẽ xem xét vấn đề trên nhiều khía cạnh và sắc thái khác nhau để đưa ra quyết định. Đặc điểm này của họ là một phiên bản cải tiến so với các quy tắc truyền thống bởi thế hệ này tin rằng bản sắc cá nhân cũng giống như chính trị, đều là những thứ có thể thay đổi được.
Bên cạnh đó, họ cũng quan tâm đến việc thể hiện cá tính riêng và đó chính là yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn thương hiệu. Họ mong muốn tìm kiếm những thương hiệu hiểu được tâm lý khách hàng, thể hiện được bản chất cá nhân thay vì chú trọng vào trải nghiệm. Chính vì vậy, các thương hiệu cần phải tích cực cải tiến, thay thế những sản phẩm lỗi thời, phát triển sản phẩm mới toàn diện hơn để đáp ứng nhu cầu của thế hệ trẻ, có thể kể đến như việc thay đổi cách sử dụng các thuật ngữ phân biệt giới tính, hay xuất hiện những sản phẩm chăm sóc dành cho cộng đồng người chuyển giới và người phi nhị nguyên giới.
3. GEN Z VÀ CỘNG ĐỒNG
Sinh ra trong thời đại phát triển của công nghệ thông tin, Gen Z có nhiều ưu thế khi được tiếp xúc với Internet và các phương tiện truyền thông xã hội từ rất sớm. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là thế hệ này chỉ quan tâm tới công nghệ kỹ thuật số. Đối với họ, sự kết nối trực tiếp giữa con người với nhau là vô cùng cần thiết, đặc biệt là sau tác động của đại dịch, họ lại càng ý thức được tầm quan trọng của việc tương tác với mọi người.
4. GEN Z VÀ CHỦ NGHĨA TÍCH CỰC
Không ngại đương đầu với những chính sách và quy tắc bất công, Gen Z mang sứ mệnh chỉnh sửa lại những sai lầm này. Họ hy vọng có thể giải quyết được những vấn đề vĩ mô, từ việc chống lại biến đổi khí hậu đến vấn đề bình đẳng giới.
Trong những năm qua, Gen Z không chỉ tham gia vào những cuộc biểu tình lớn nhất, dẫn đầu những cuộc biểu tình đó mà với thế mạnh về công nghệ kỹ thuật số, họ còn biết cách sử dụng phương tiện truyền thông xã hội để lan truyền tư tưởng và tập hợp những người có cùng chí hướng tham gia cuộc chiến.
Theo nghiên cứu của Yubo vào 6/2020, 86% Gen Z tại Mỹ cho rằng các cuộc biểu tình hòa bình và chính trị là yếu tố cần thiết để tạo ra những thay đổi đáng kể. Chính tư duy sẵn sàng đối đầu và thái độ kiên quyết đã định hình nên thế hệ này, đưa họ vào công cuộc giải cứu thế giới.
5. GEN Z VÀ THƯƠNG HIỆU
Theo McKinsey & Company, Gen Z chiếm 40% số người tiêu thụ toàn cầu và sức mạnh chi tiêu ước tính 150 tỷ đô la Mỹ chỉ riêng ở Hoa Kỳ, là nhân tố chính góp phần định hình thương hiệu và ảnh hưởng người tiêu dùng. Do đó, các thương hiệu cần phải nắm bắt nhanh chóng những tiêu chuẩn về văn hóa hay các xu hướng mới mà thế hệ này đặt ra.
Gen Z chú trọng lựa chọn thương hiệu đại diện cho cá tính của họ. 60% Gen Z tại Mỹ quyết định lựa chọn một thương hiệu khi thương hiệu đó phản ánh đúng con người họ và 70% sẵn sàng chi tiền cho thương hiệu mà họ tin tưởng. Song song đó, thế hệ này cũng nhận thức được tầm quan trọng của thương hiệu trong xã hội và trong tương lai. 78% Gen Z tại Mỹ tin rằng sau đại dịch COVID-19, các thương hiệu sẽ có trách nhiệm xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn.
II. GEN Z CÓ XU HƯỚNG CHỌN NGHỀ NGHIỆP NHƯ THẾ NÀO?
Sở hữu những giá trị, sở thích và có những mối quan tâm, ưu tiên khác với các thế hệ trước, Gen Z sẽ buộc nhà tuyển dụng xem xét lại các chiến thuật, quy tắc cũ kỹ được áp dụng trong nhiều thập kỷ qua. Đối với Thế hệ vĩ đại nhất (The Greatest Generation), sự ổn định là ưu tiên hàng đầu; đối với thế hệ trẻ em bùng nổ (Baby Boomers) là tìm kiếm cơ hội làm giàu; thế hệ X quan tâm đến cân bằng cuộc sống và công việc; thế hệ Millennials mong muốn một công việc mang lại trải nghiệm độc đáo. Vậy đối với làn sóng ứng viên tiếp theo tham gia vào lực lượng lao động – Gen Z, điều gì là quan trọng nhất trong nghề nghiệp và làm thế nào để thu hút được họ?
Dưới đây là 5 đặc điểm nghề nghiệp mà Gen Z đang tìm kiếm.
1. TÍNH ỔN ĐỊNH VÀ ĐẢM BẢO
Khác với thế hệ Millennials, những người khao khát có nhiều trải nghiệm đã dẫn đến tình trạng nhảy việc quá nhiều, Gen Z lại mong muốn được gắn bó lâu dài với công ty. Trên thực tế, một cuộc nghiên cứu đã chỉ ra rằng gần nửa số sinh viên mới tốt nghiệp lựa chọn sự ổn định và đảm bảo là hai ưu tiên hàng đầu khi tìm việc.
Nguyên nhân là vì họ đã chứng kiến cha mẹ và anh chị trải qua những khó khăn khi phải vật lộn với cuộc Đại Suy Thoái và rồi lại đối mặt với tỉ lệ thất nghiệp cao kỷ lục trong năm 2020. Chính vì vậy, mối quan tâm của họ hoàn toàn khác biệt với những người đi tìm việc ở nửa thập kỷ trước.
2. ĐA DẠNG, CÔNG BẰNG VÀ TOÀN DIỆN
Gen Z là thế hệ đa dạng nhất ở Hoa Kỳ bởi theo nghiên cứu của Pew, 52% những người thuộc thế hệ sau thế hệ Millennials là người da trắng không phải gốc Tây Ban Nha. Chính vì vậy, sự đa dạng là yếu tố quyết định khi Gen Z lựa chọn nơi làm việc. Hơn 1/3 Gen Z cho biết nếu được chọn giữa hai nơi tương tự nhau, họ sẽ không ngần ngại lựa chọn công ty có sự đa dạng và toàn diện hơn. Bên cạnh đó, họ cũng quan tâm giá trị của cấp trên cũng như mức lương của một vị trí công việc.
3. THAM GIA HOẠT ĐỘNG CHÍNH TRỊ
Cục Thống kê Dân số Hoa Kỳ cho biết 55% người từ 18 đến 29 tuổi đăng ký tham gia bỏ phiếu trong cuộc bầu cử năm 2020, tăng 46,1% so với năm 2016. Bên cạnh đó, thế hệ này cũng nhận được nhiều lợi ích tốt hơn khi tham gia bầu cử so với các thế hệ trước. Vì thế, Gen Z hi vọng công ty sẽ có những chính sách với quan điểm tiến bộ về các vấn đề chủng tộc, giới tính và xu hướng tình dục.
Liên hệ đến Việt Nam, trong đợt bầu cử Đại biểu Quốc hội Khóa XV vừa qua, đã có rất nhiều người trẻ từ 25 đến dưới 40 tuổi ứng cử và tự ứng cử trên phạm vi cả nước. Điều này cho thấy độ tuổi quan tâm đến chính trị ngày càng trẻ hóa, và có lẽ đây cũng là lần đầu tiên những người trẻ tuổi thể hiện niềm tin vào cơ chế ứng cử, bầu cử và nghiêm túc tham gia vào bộ máy quản lý nhà nước. Trong tương lai, chắc chắn sẽ có nhiều Gen Z xem các hoạt động chính trị là một lựa chọn nghề nghiệp tiềm năng để đóng góp giá trị cho quốc gia và cộng đồng.
4. ƯU TIÊN KỸ THUẬT SỐ
Gen Z là thế hệ đầu tiên được xem là “người bản địa kỹ thuật số” bởi họ lớn lên trong thời kỳ phát triển mạnh mẽ của công nghệ và phương tiện truyền thông xã hội. Trên thực tế, 58% người cho biết họ không thể chịu được cảm giác không có Internet trong bốn tiếng đồng hồ hoặc hơn. Họ hi vọng công ty sẽ trang bị nhiều thiết bị kỹ thuật hiện đại bởi người thành công là người biết làm chủ các thiết bị công nghệ.
5. LINH HOẠT VỀ THỜI GIAN VÀ KHÔNG GIAN LÀM VIỆC
Cuối năm 2019, 51% sinh viên sau khi tốt nghiệp lựa chọn vị trí địa lý là yếu tố quan trọng khi tìm việc làm, nhưng hiện nay con số đó đã giảm xuống còn 39%. Thậm chí, ngay trước khi xảy ra đại dịch, nhiều người cũng có dự định làm việc từ xa thay vì đến công ty. Từ những trải nghiệm tuyển dụng từ xa đã được thực hiện trong thời gian qua, nhà tuyển dụng cần nghiêm túc tìm kiếm hướng đi mới trong tương lai, không chỉ chú trọng vào trải nghiệm của ứng viên mà còn phải tìm hiểu về những đặc trưng thế hệ của các ứng viên trong tương lai.
Nguồn: Elle
